Erken çocukluk dönemi çocuğun en çok ailesi ile vakit geçirdiği, aile içi ortamdan beslendiği, deneyim edindiği bir dönemdir. Bu dönemde aile içerisinde edinilen olumlu deneyimler, kazanılan bilgi ve beceriler çocuğun ilerleyen dönemleri için sağlam bir temel oluşturur. Bu yüzdendir ki ebeveynlerin çocuğa yaklaşım konusunda desteklenmesi, eğitilmesi gerekir.
Her ebeveyn, çocuğuyla sağlıklı ve güçlü bir iletişim kurmayı arzular. Nitekim ebeveynin çocukla kurduğu iletişim, çocuğun yaşam boyu gelişimini destekleyen temel faktörlerdendir. İyi bir iletişim, çocuğun kendini değerli hissetmesine, duygularını ifade edebilmesine ve sağlıklı bir kişilik geliştirmesine zemin hazırlar. Farklı açılardan önemini ele alacak olursak da;
- Çocuğun bebekliğinden itibaren ebeveynleriyle kurduğu sağlıklı iletişim güvenli bağlanmayı kolaylaştırır. Güvenli bağlanan çocuğun gelecekteki ilişkilerinin başarısı olumlu etkilenir.
- Sağlıklı iletişim açıklık ve destekleyici ortam sunar. Böyle bir ortamda çocuk duygularını daha kolay dile getirir dolayısıyla duygusal sorunlarıyla başa çıkma konusunda da desteklenir.
- Sağlıklı bir iletişimde duygu ve düşüncelerinizin değer gördüğünü hissedersiniz. Kendisini açık bir şekilde ifade edebileceği ortamda, ifadelerinin de değer gördüğünü hisseden çocuğun kendine olan güveni artacaktır.
- Etkili iletişim kurabilmek çocukların sınırları anlamasını kolaylaştırır ve davranışsal problemleri azaltabilir.
- Ailesiyle düzenli ve olumlu ve iletişim kuran çocukların öğrenme motivasyonu ve başarısı yüksektir.
- Çocukla kurulacak düzenli ve etkili iletişim çocuğun yaşam becerilerini geliştirmesi yolunda yardımcı olacaktır. Problem çözme ve karar verme, eleştirel ve yaratıcı düşünme, iletişim ve kişilerarası iletişim becerileri önemli yaşam becerileri arasındadır.
Peki çocuklarımızla iletişimimizi nasıl daha sağlıklı hale getirebiliriz?
Aktif Dinleme Nedir?
Aktif dinleme, çocuğunuz konuşurken yalnızca sözlerini değil, aynı zamanda duygularını ve ihtiyaçlarını da anlamaya çalışmak demektir. Çocuk konuşurken göz teması kurun, başınızla onaylayıcı hareketler yapın ve onu dikkatle dinlediğinizi hissettirin. Böylece çocuğunuzun duygularını açıkça ifade edebilmesi için güvenli bir alan yaratmış olursunuz.
Aktif Dinleme İçin İpuçları:
- Göz teması kurun.
- Dinlerken başka işlerle uğraşmayın.
- Konuşmasını bölmeyin, sözünü kesmeden dinleyin.
- Anladığınızı göstermek için söylediklerini özetleyin ve duygularını isimlendirin: “Anladığım kadarıyla okulda yaşanan olay seni üzmüş.”
Empatiyle Yaklaşmanın Önemi
Empati, çocuğunuzun duygularını onun bakış açısından anlamaktır. Empati kurarak, çocuğunuzun yaşadığı zorluğu küçümsemeden veya yargılamadan anlamaya çalışırsınız. Bu yaklaşım çocuğunuzun kendini daha güvende hissetmesini sağlar ve size daha rahat açılmasını teşvik eder.
Empati Kurmak İçin;
- Çocuğunuzun duygularını kabul edin ve anladığınızı ifade edin: “Biliyorum bu durum seni korkutuyor ve bu çok doğal.”
- Kendi yaşadığınız benzer duyguları paylaşarak yalnız olmadığını hissettirin.
- Çocuğunuzun bakış açısını anlamak için açık uçlu sorular sorun: “Bu durum hakkında ne hissediyorsun?”
Sağlıklı İletişim İçin Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
- Eleştirirken kişiliğini değil, davranışını hedef alın:
“Sen çok kötü bir çocuksun.” yerine “Yaptığın bu davranış beni endişelendiriyor. Çünkü sana bir zarar geleceğinden korkuyorum.”
- Olumsuz duyguları ifade ederken suçlayıcı değil, açıklayıcı olun.
- Duygularınızı ifade etmekte açık ve net olun.
Sağlıklı bir iletişimde yetişkin ve çocuğun birbirini anlaması kolaylaşır. Çocuk hangi davranışının sorun yarattığını daha net anlar ve kişiliğinde bir zedelenme oluşmaz. Doğru şekilde iletilen mesaj davranışsal problemin azalmasında yardımcı olur.
Çocuğunuzla aranızda sağlıklı bir iletişim oluşturmak sabır, özen ve sürekli bir çaba gerektirir. Aktif dinleme ve empati kurma becerilerini günlük yaşamınıza dahil ederek, çocuğunuzla aranızdaki bağı güçlendirebilir, onun gelişimini olumlu yönde destekleyebilirsiniz. Çocuğunuzla aranızdaki iletişimi ne kadar sağlam kurarsanız, ona hayat boyu sürecek güçlü bir destek vermiş olursunuz. Unutmayın, sağlıklı iletişim güçlü bir ilişkinin temelidir ve bu ilişki, çocuğunuzun hayatı boyunca taşıyacağı değerli bir mirastır.