Oyun oynamak çocuklara özgü psikolojik, fizyolojik ve sosyal içerikli bir eylemdir. Çoğunlukla özgürce ortaya çıkan oyun, çocukların gelişimi için oldukça önemli ve aynı zamanda gereklidir. Her yaştaki insan için oyun önemlidir. Çünkü, yaşam oyunlarda biçimlenir ve anlam kazanır. Fakat çocuklar için oyun eğlenceden çok daha büyük anlamlar taşır. Çocuk oyun oynayarak kendini keşfeder, geliştirir, dünyayı tanır ve dünyanın işleyişine uyum sağlamaya çalışır.
Oyun önemlidir çünkü;
Çocuğun yaşamıdır.
Çocuğa özgü psikolojik, fizyolojik ve sosyal bir ihtiyaçtır.
Dünya hakkında bilgi ve beceri edindirir, eğiticidir.
Düşünceler, duygular ve ilişkilerde beceri ve kontrol kazanmayı geliştirir.
Kişilik gelişimini olumlu yönde etkiler.
Fiziksel, zihinsel, bilişsel, sosyal ve dil gelişimini hızlandırır.
ve
Oyun çocuğun dilidir, iletişim biçimidir.
Yetişkinler duygularını, düşüncelerini, isteklerini zengin kelime dağarcıkları ile ifade edebilirler. Bu konuda desteğe ihtiyaç duydukları takdirde de uzman yardımına ulaşabilirler. Çocukların ise duygularını anlayabilme ve kendilerini ifade etme becerileri henüz gelişmediği için ihtiyaçları olan desteğe ulaşmaları kolay olmayabilir.
Oyun terapisi çocuğun anlaşıldığını hissettiği ve uyumu sağlayacağına inandığı bir yaşam sürmeyi hedefleyen gelişimsel bir terapi tekniğidir. Çocukların sorunlarını anlamak, duygu ve davranışlarını çözümlemek, çözümlenenlerin çocukla karşılaştırılması ve çözüm sürecini kapsar. Oyun terapisi terapötik amaçla düzenlenmiş oyuncakların bulunduğu güvenli bir odada, terapist ve çocuğun güvenli ilişki kurarak duygusal çatışmaların çözümlenmeye çalışılmasıdır.
Oyun terapisinde terapist çocuk için güvenli alanı yaratır ve iç dünyasını canlandırmasını sağlar. Seanslarda çocuğun varsa travmatik yaşantısı, güçlükleri, çatışmaları ve ihtiyaçları ortaya çıkar. Oyun terapisi aracılığıyla çocuk iç dünyasından oyuna getirdiklerini ve deneyimlerindeki duygularını paylaşır. Terapist içinde bulunduğu durumu ve duygu durumunu gözlemler. Çocuğun seansa getirdiklerini çözümlemesinde yardımcı olur. Bu uzun bir süreçtir.
Oyun terapisinin temel amaçları çocukların duygusal çatışmalarının çözümlenmesi için oyun aracılığıyla güvenli bir ortam yaratmak bunu yaparken de dil- bilişsel ve motor gelişimini desteklemektir.
Oyun terapisi aracılığıyla çocuk yaşantısından parçaları oyuna taşır ve yaşantıladıklarında olan duygularını paylaşır, böylece çocuğun sorunlarını ifade etmesine yardımcı olunmuş olur. Sonrasında amaç çatışmaların çözümlenerek yeniden yapılandırılmasıdır. Çünkü çocuklara soru sorarak duygu ve düşünceleri hakkında bilgi sahibi olmak çoğu zaman güçtür. Sorulan sorulara cevap vermeyen çocuk oyun esnasında uzman kişi eşliğinde birçok duygu ve düşüncesini açığa çıkartacaktır. Bu terapi tekniği evde anne babayla ya da okulda öğretmenle oynanan oyundan farklıdır.
Oyun terapisinde özel olarak hazırlanmış bir odada çocukla birlikte oyun oynayan terapist ilk olarak güven ilişkisini oluşturma adımıyla başlar. Oyun terapisinde terapist çocuk için güvenli alanı yaratır ve iç dünyasını canlandırmasını sağlar. Seanslarda çocuğun varsa travmatik yaşantısı, güçlükleri, çatışmaları ve ihtiyaçları ortaya çıkar. Terapist içinde bulunduğu durumu ve duygu durumunu gözlemler. Çocuğun seansa getirdiklerini çözümlemesinde yardımcı olur. Bu uzun bir süreçtir. Uzman terapistin gözlemleri ve bilinçli söylemleri oyun terapisini diğer oyunlardan farklı kılmaktadır.
Çocuğunuzun oyun odasında geçirdiği vakit özel bir zamandır. Oyun terapisinden sağlayabileceğiniz en büyük fayda için seansların düzenli ve tutarlı ilerlemesi gerekir.
Oyun terapisi çocuğun canlandırdığı deneyimler ve uzmanın yardımıyla oyun odasında değişme fırsatı yaratır. Olaylara bakış açısı değişen çocuğun davranışlarında istendik değişimler gözlenir. Zorlu duyguları ifade etmekte daha rahat eden çocuğun mücadele etme becerisi gelişir. Çözüm üretme konusunda kendini geliştirir. Duygu ve düşüncelerini tanımayı ve ifade etmeyi öğrenir. Korkularıyla da baş edebilir hale gelir. Bunlar özgüvenin artışını da destekler. İlişkileri de güçlenmeye başlayan çocuğun yaşamından daha keyif alabildiği gözlenir. Ayrıca ebeveynler uzmanla olan görüşmelerinde çocuklarını daha iyi tanıma fırsatı tanır ve davranış, tutumlarını düzenleme imkanı bulur.
Unutulmamalıdır ki; Çocuklar hayatla tanıştıkları andan itibaren gelişimlerini etkileyen en önemli faktörü oyunlar ve oyuncaklardır. Oyun oynayarak kendi deneyimlerini oluşturur ve öğrenirler. Hayatı tanıması yolunda böylesi yardımcı olan oyunun duygusal olarak destekleyici, rahatlatıcı bir ortamda kullanılmasıyla oyunun tedavi edici gücünden faydalanılır.
Oyun terapisinin yardımcı olacağı psikolojik problemler;
- Travmatik durumlar (şiddet, istismar, kaza vb.)
- Duyguların normalin üzerinde gözlenmesi (kızgınlık, telaş, korku, üzüntü vb.)
- Başkalarına veya kendine zarar verici davranışların sık gözlenmesi
- Ebeveynlerin boşanma süreci
- Sosyal olarak içe dönmesi
- Kendine ve başkalarına olan güven eksikliği
- Depresyon
- Alt ıslatma veya alta kaçırma
- Değişimlerin yaşanması ve adapte olma problemi
- Fizyolojik olarak açıklanamayan bedensel ağrılar, döküntüler
- Kardeş kıskançlığı, yeni kardeşin aileye katılma sürecinin olumsuz geçmesi
- Sevilen birinin fizyolojik veya psikolojik kaybı
- Öfke problemleri
- Fobiler
- Kaygı
- Takıntılar
- Sosyal uyum ve iletişim güçlükleri
- Okul problemleri
Eğer sizde çocuğunuzu daha iyi tanımak , hayata daha sağlıklı bakarken katılımını da arttırmak, kendiyle ve çevresiyle uyumu sağlayabilmesini istiyorsanız oyun terapisinden yararlanabilirsiniz. İsmer Aile Danışma Merkezi olarak yukarıda saymış olduğumuz problemlerle karşılaştığınızda, desteğe ihtiyaç duyduğunuzda uzman bir oyun terapistinden destek almanızı öneririz.