Modern çağın büyük bir problemi olan narsisizm.. Türk Dil Kurumun göre ‘Özseverlik’ yani kişinin kendi bedensel ve ruhsal benliğine karşı duyduğu hayranlık ve bağlılık,narsisizm,narsistlik.. Sağlıklı insanlarda olması gereken kendini özel hissetme duygusu narsistler için farklı bir boyuttadır. Ben mükemmelim, hatasız bir varlığım bakış açısıyla hareket eder narsist birey. Dünya yerinden oynasın bana bir şey olmasıncıdır.
Birçok kişide mevcut olan kişilik özelliklerinin bir araya gelmesiyle oluşan ancak ileri boyutlarda olmasıyla bozukluk haline gelen bir durumdur. Freud da narsisizmin insan için gerekli bir şey olduğunu ama dozunu iyi ayarlamak gerektiğini belirtir. Tehlike aşırılıkta!
Narsizm mitoloji de bile yerini almış bir durumdur..
Kendine âşık olanlara aldırmayıp, onları karşılıksız bırakan ve çok güzel bir peri kızı olan Ekho, bir gün avlanan bir avcı görür. Narkissos adındaki bu avcı çok yakışıklıdır. Ekho bu genç avcıya ilk görüşte âşık olur. Ancak Narkissos bu sevgiye karşılık vermeyerek, Ekho’nun yanından uzaklaşır. Ekho bu durum karşısında kara sevda ile günden güne eriyerek, içine kapanarak ölür. Bütün vücudundan arta kalan kemikleri kayalara, sesi ise bu kayalarda ‘eko’ dediğimiz yankılara dönüşür. Olimpos dağında oturan tanrılar bu duruma çok kızarlar ve Narkissos’u cezalandırmaya karar verirler. Günlerden bir gün ava çıkan Narkissos susamış ve bitkin bir şekilde bir nehir kenarına gelir. Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve vücudunun güzelliğini görür. Daha önce fark edemediği bu güzellik karşısında adeta büyülenir. Yerinden kalkamaz, kendine âşık olmuştur. O ana dek kimseyi sevmediği kadar, sevmiştir kendi görüntüsünü. O şekilde orada ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, ayni Ekho gibi Narkissos da günden güne erimeye başlar ve sadece kendini seyrederek ömrünü tüketir. Sapkınlığının kurbanı olan tüm narsistler gibi…
Narsizm Nedir? .
Narsizm normal ve normal olmayan/hastalık seiyesinde olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bireyin kendine verdiği değerin ve kendini önemseme duygusunun yüksek seviyede olması ve başkalarından gelen kendisine yönelik eleştirilerin kendisini etkilemesine izin vermediği durum normal narsisizm olarak tanımlanmaktadır. Narsistlerde ise iç dünyasında benliğini sağlam tutabilmek adına başkalarının yorumlarına aşırı ihtiyaç duyarken bu duygusunu dışarıya tamamen zıt bir tavırla yansıtır, kendine karşı sonsuz özgüvenli ve başkalarından gelen geri bildirimleri önemsemez bir tavır takınır.
Kişilik bozukluğu çerçevesinde tanımlanan narsisizm, Narsistik Kişilik Bozukluğu adını almakta ve bireyin kendini olduğundan da önemli olarak algılayıp aşırı beklentiler içerisinde aşırı beğenilme ve onaylanma ihtiyacı hissettiği ve empatideki aşırı yetersizliği ile kavramlaştırılan kişilik yapısıdır.
Psikolojik hastalıklar için kullanılan rehber kitap, narsisistik kişilik bozukluğunu “erken erişkinlikte başlayan ve değişik bağlamlarda ortaya çıkan, büyüklenme (düşlemlerde ya da davranışlarda), beğenilme gereksinimi ve empati gösterememe ile giden yaygın bir örüntü” şeklinde tanımlamaktadır.
Narsist Birey Davranışları
Etrafınızda bu davranışları sergileyen insanlar var mı?
Ukala, uyumsuz, bencil, eleştiren ama eleştiriyi sevmeyen…
Narsist bireyler kişiler arası ilişkilerde sıkça problem yaşamaktadır. Çünkü narsist bireyin empati yeteneği yoktur, karşısındakinin ne düşündüğü ne hissettiği önemli değildir. En gözdenin kendileri olmak isterler her şeyde ön planda olmak isterler ve bu düşüncelerinin ve davranışlarının asla farkında değillerdir.
Kendine aşıktırlar.
Sadece kendilerine güvenirler kimseyle bir şey paylaşmazlar.
Kendilerini özel görürler ve ortamlarda hep saygı beklerler.
Yanlış yaptıkları bir durum olduğunda birisi ona bunu dile getirdiğinde o kişiden hemen uzaklaşırlar.
Genelde üst düzey kişilerle takılıp öyle insanlarla iletişim kurmaya çalışırlar, usulca yaklaşırlar.
Kendi seviyesinin altındakileri aşağılarlar.
Sıradan bir birey olmayı kendilerine kabul ettiremedikleri için bu davranışı tam tersi algıyla bastırmaya çalışırlar.
Menfaatçidirler.
Fayda sağlayan şeylere yoğunlaşıp diğer olayları görmezden gelirler. Zeki olduklarını düşünür ve bunu en çok kendileri dile getirirler.
Tabi bu saydıklarımızın zarar verici nitelikte olması da önemlidir. Özellikle empati yoksunluğundan karşıdakine de zarar verirler. Tüm bunlar bize karşımızda bir narsist olduğunu göstermelidir.
Narsist Bireyden Nasıl Korunuruz?
Çevremizde iyi, kötü her türden insanla karşılaşır iletişim kurar, kurmak zorunda kalabiliriz. Bazen bize zarar veren insanların farkına varır fakat ilişkiyi kesemeyedebiliriz. O zaman kendimizi korumamız gerekir. Çünkü zararlı insanlardan kendimizi korumadığımızda daha fazla zarar gören biz oluyoruz.
Narsist bireye sınırlarınız olduğunu kabul ettirmek narsistle iletişim sürecinizi kolaylaştırabilir. Neler yapabilirsiniz;
- Ona hayır diyebilirsiniz.
- Hayır dediğinizde tepkisini göze alır ve kararlı durabilirsiniz.
- Onu değiştirmeye çalışmamalısınız.
- Tepkili yaklaşabileceği için onu yaptığı yanlışlarla yüzleştirmemelisiniz.
- Beklentilerinizi küçük tutmalısınız.
İsmer Aile Danışma Merkezi olarak temelde narsistle etkileşimimizde farkındalığın ve kendi haklarımızı korumak adına ona sınır koymanın önemli olduğunu düşünüyoruz.