Ailede bir şeyler kendiliğinden ortaya çıkmaz. Aile mühendisliği diğer mühendislik alanlarından çok da farklı değildir. Bir ailede tıpkı bir işte olduğu gibi işlerin yapılmasını sağlamak zaman kontrolü, alan, donanım, enerji ve insanları gerektirir. Mühendislik sürecine başlarken elinizdeki kaynaklara bakarsınız. Bunları ihtiyaçlarınızla karşılaştırır ve istediğiniz sonuçları elde etmenizi sağlayacak şekilde en iyi düzenlemeyi yaparsınız. Bu araçlar sayesinde sahip olmadığınız şeylerin ne olduklarını anlarsınız; sonra eksiklerinizi gidermek için planlar yapmanız gerekir. Buna aile mühendisliği denir.
Aile bireylerinden en sık duyulan şikayetler; yapılacak çok işlerinin, çok fazla talebin olduğu ama yeterince zamanlarının olmadığıdır. Aile mühendisliği zihniyeti ile çalıştığınız takdirde bu yükün büyük kısmını atabilirsiniz. Bunları nasıl yaptığınıza dikkat edin. Periyodik olarak her bireyin katkıda bulunabileceği kaynaklar bulun. Kişiler gelişip büyürken ve yeni şeyler öğrenirken kaynakları çoğaltmaya devam ederler. Alet kutunuzu sık sık kontrol ederek ailenizin güncelliğini koruyun. “Şimdi ne yapabiliyoruz?” sorusunu birbirinize sormayı alışkanlık haline getirin. Bu soru dengeleyici bir tutumla sorulursa genelde doğru cevabı alır. Birçok insan yardım etmek ister. Özellikle yetişkinler, çocukların aslında ne kadar yardımcı olabileceklerini genellikle unuturlar. İnsanların katılımı ve paylaşımı arttıkça, aileyi o kadar sahiplenirler ve kimse fazla yük altında kalmaz. “Kadınlar… yapmak için yeterince güçlü değillerdir.” ya da “Erkekler… yapmazlar.” gibi yorumlar yardımları sınırlar. Ailedeki çok az iş cinsiyet ilgilidir.
Aile bireylerinin özellikle çocukların birçok yeteneği vardır. Çocukların yapabilecekleri asla göz önüne alınmadığı için gerçek yetenekleri keşfedilemez. Bu aile işlerinin sadece ebeveynlere daha fazla yük olmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda çocukların geliştirmesi gereken becerilerinin de körelmesi neden olur. Çocuklar küçük yaşlardan itibaren ev işlerine yardım etmeye (kendi başlarına yapmak değil) teşvik edilirse anne babalar daha az yük altında kalacaklardır. Bir insanın en ödüllendirici deneyimlerinden biri üretkenliktir. Çocuğunuzun göstermesine izin vermedikçe, ne kadar üretici olduğunu ya da olabileceğini asla bilemezsiniz. Bir aileye aynı evi, aynı kişi sayısını, geliri, kaynakları verin. Bazı insanlar ihtiyaçlarını karşılayabilecek bazıları bunu başaramayacaktır. Kişinin elindeki kaynaklarla ne yapabildiği, o kaynakları ne kadar iyi tanıdığını ve ne kadar iyi kullanabildiğini büyük oranda bağlıdır. Mühendislik bölümünün kaderi bireylerin özdeğerine, aile kurallarına, iletişimlerine ve aile sistemine bağlıdır. Önce iş konusuna değinelim. Aile işleri sürekli olarak devam eder. Bu işler genelde olumsuz olarak düşünülür ve daima biri yapmalı türünden işlerdir. Bu işlerin bir temel olduğu kesindir ve yapmakla sorumlu olan kişiler daha fazla özen gösterebilirler. Birlikte oturun ve ailenizdeki işlerin nasıl yürüdüğüyle ilgili bir liste yapın. Aranızdan bir yazıcı seçin. Listenize çamaşır, ütü, yemek, alışveriş, temizlik, hesap tutma, fatura ödeme, çalışıp gelir elde etme vs. gibi maddeler ekleyin. Hayvan besliyorsanız, bahçeniz ya da çimenliğiniz varsa bunları da eklemeniz gerekir. Aile üyelerinden biri özel bakım gerektiriyorsa bunu da ekleyin. Bu tür işler her gün değilse düzenli olarak yapılması gereken şeylerdir. Simdi listenizi gözden geçirin ve işlerin ailenizde işlerin nasıl gittiğine bakın.
Bunu yaparken bir şey öğreneceksiniz. Belki daha önce birlikte oturup aile resminize bu gözle bakmamışsınızdır. Bütün gerekli işlerin yapılmadığını mı fark ettiniz? Belki bazı işleri yeterince iyi yürümediğini, birçoğunun tek kişiye yüklendiğini ve diğerlerine pek iş kalmadığını keşfetmişsinizdir. Bu tür sonuçlar aldıysanız ailenizden biri kullanıldığını hissediyor olabilir. Bunu yaklaşık her 3 ayda bir yapmak aile mühendislik bölümünüzün ne kadar verimli işlediğini gösterecektir. İş hayatında bu nokta profesyonel uzmanların sorumluluğundadır. Aile veriminizde ise listeniz size ışık tutacaktır. Nelerin yapılması gerektiğini anladığınızda, en iyi planı ve işleri yapacak en iyi kişileri seçmek bir sonraki ve genellikle en zor adımdır. Neyi kimin ne zaman yapması gerektiğine ya da yapabileceğine nasıl karar vereceksiniz? Birçok aile farklı zamanlarda bunun için farklı yöntemler kullanmaktadır.
Emir yöntemi; bir ebeveyn lider rolü oynayarak yapılması gereken şeyi sadece emreder. “Bu şekil yapılacak, o kadar!” Bu yöntemin tek kullanılması tavsiye edilmez, kullanıyorsanız uygun şekilde ifade etmeye dikkat edin yoksa isyanlarla karşılaşabilirsiniz. Bunun için oylama yöntemi uygundur. Bu şekilde demokratik bir yolla neyin nasıl ve kim tarafından yapılacağına çoğunluk karar verir. “Bunun bu şekilde olmasını kimler istiyor?”
Bazı zamanlarda macera yöntemi en iyisidir. Bu yöntemle genelde herkes yaklaşımını ve fikrini ifade eder. Bir süre karar verilen şekilde işler yürütülür. Sonra da her biri gerçekler karşısında sınanır. Başka zamanlarda çare yöntemi kullanılabilir. Uygun olan kişi yükü alır. Bütün bu yöntemler ayrı durumlara ve konulara uygundur. Önemli olan hangi durumda hangi ve yöntemin kullanacağını kestirebilmektir. Herkesin sözünü tutmasını beklenir. Bu, sorumluluk eğitiminde mükemmel bir yöntemdir. “Daima” kelimesine dikkat etmek gerekir. Bazı aileler daima emir yöntemini, bazıları daima oy yöntemini vs. kullanırlar. Bu kelime ile aile mühendislik bölümünüzde karşılaşıyorsanız birinin başı dertte demektir. Ayrıca kendinizi açık ya da gizli isyanlarla karşı karşıya bulabilirsiniz. Ebeveynler kesin olarak ‘evet’ ya da ‘hayır’ diyebilmeleri gerekir. Ayrıca zaman zaman “Pekala, ne yapmak istiyorsun?” sorusunu da sorabilmelidirler. Bazen şunu da diyecekleri durumları görebilmelidirler. “Bu kendi başına çözmen gereken bir konu. ”
Aile mühendisliği her zaman dengede olması gereken bir alandır. İSMER Aile Danışma Merkezi olarak yanınızdayız.