Panik atak bir kaygı bozukluğudur. Panik kelimesinin anlamı birdenbire gelen güçlü korku, önlenemez bir dehşet duygusudur. O halde paniği anlayabilmek için öncelikle korkuyu bir anlayalım. Korku tehlike anında yoğun şekilde hissettiğimiz bir alarmdır. Korku bize tehlikeli durumlarda avantaj sağlayan hayatımızı devam ettirebilmemiz için gerekli bir duygudur. Karşıdan karşıya geçerken üzerinize doğru hızla gelen bir araba düşünün. Sizde neler olacağını düşünün? Dehşete kapılır ve kalp çarpıntısı, hızlı nefes alışverişi, terleme gibi bedensel tepkileriniz olurdu. Vücudunuz alarmı çalıştırır ve size “savaş ya da kaç” derdi. Hayatta kalmanız için sizi uyarırdı.
Panik atak alarmın yanlış çalmasıdır. Tehdit edici durum söz konusu değildir, hiç beklemediğimiz anda alarm çalar. Acil bir durum yokken şiddetli fiziksel belirtilerle birlikte yoğun bir korku durumu söz konusu olur. Panik atakta hissedilenler normalden çok daha fazla yoğun şekilde hissedilir. Peki bu alarm durumunda neler olur?
- Kalp atışı hızlanır, kuvvetlenir,,
- Çarpıntı olur
- Titreme ve terleme
- Göğüste ağrı ve baskı
- Vücudun bazı yerlerinde uyuşmalar, karıncalanmalar
- Boğulma hissi
- Kaslarda aşırı gerginlik
- Baş dönmesi, sersemlik hissi
- Mide bulantısı, ishal gibi bağırsak rahatsızlıkları
- Delirme veya kontrolü kaybetme düşünceleri
- Ölüm korkusu
Bu panik tablosu o kadar dehşetli ve şiddetli bir tablodur ki, yoğun korku, panik, gerçek dışı düşünceleri barındırır.
Normal şartlarda panik atak birdenbire başlar, giderek şiddetlenir ve yaklaşık 15-20 dakika sürer sonrasında ise aşırı bir yorgunluk hissi bırakır. Uyku sırasında da görülebilir.
Eğer atak devam ederken başka uyaranlar işe karışmışsa, bir kısır döngü biçiminde ataklar birbirinin arkasına eklenerek saatlerce de sürebilir.
Bu duruma sebep olabilecekler;
- Genetik yatkınlık
- Kronik yorgunluklar
- Uzun süre strese maruz kalma
- Olumsuz duygulara yatkınlık
- Aşırı kaygı
- Çocuklukta yaşanan travmalar
- Stres düzeyini arttıracak kayıplar, travmatik olaylar
- Kansızlık ve vitamin eksiklikleri
- Ekonomik ve sosyal çevre düzeyi
- Beyindeki kimyasal dengesizlikler
- Bazı ilaçlar (özellikle antidepresan)
- Sigara ve kafein kullanımı
- Madde ve alkol kullanımı
Gibi yıpratıcı sebepler.
Panik Bozukluk Nedir?
Panik bozukluk, tekrarlayan panik ataklarının sebep olduğu bir ruhsal rahatsızlıktır. Panik Bozukluk herhangi bir hastalık, stres kaynağı ya da tetikleyici sebep yokken birden bire panik atak halinin gelmesi, atakların tekrarlanması ve bazen sürekli hale gelmesi durumudur.
Kişi sürekli yaşadığı ataklar nedeniyle “yeniden yaşayacağım” korkusuyla yaşamaya başlar. Atak geçirdiği esnada çok endişeli görünür, konuşmakta zorlanır, düşüncelerine hakim olamaz ve zihni bulanır, kendini güvende hissetmek için oturur ve hareketsiz kalır.
Kişi de öyle bir korku yaratır ki kişi bir daha bu atağı yaşamamak için aşırı önlemler almaya başlar. Nerede ve ne zaman ortaya çıkacağını bilmediği atakları bekler hale gelir ve bu hayatının genel stres düzeyini yüksek tutar. Atak geçirme ihtimaline karşı sürekli tedbir alma halinde olur. Örneğin atak ihtimali yaratan yerlerden, insanlardan, durumlardan uzak durmaya çalışır. Kalabalıktan kaçınıp yalnız kalmaya çalışır, yanında ilaç bulundurur, sık sık hastaneye gider.
Panik atak çok dehşetli bir korku yaratır. Halbuki panik atak tablosu ölümcül değildir. Panik bozuklukta kişi panik atağı tekrar yaşamaktan, o anda yaşadığı bedensel tepkilerin tekrarlanmasından ötürü korku yaşamaktadır. Panik atak geçiren herkes bu hastalığa sahip olmayabilir.
Panik Atak Nasıl Kontrol Altına Alınır?
- Gerçekten tehlike altında olup olmadığını fark etmek.
- Bu yaşanılanların ve bedendeki farklılıkların panik atak olduğunu fark etmek
- O anda ne yapıyorsa ona devam etmek
- Nabzın hızlanmasının kontrol altına alınmasına çalışmak.
Nefes çalışması; 3 saniye boyunca burundan derin nefes alın, karnınızı şişirin. 5 saniye nefesinizi tutun ve 6 saniye boyunca havayı ağzınızdan dışa doğru üfleyin. Bunu 3 kere tekrarlayın. Dikkat edin aşırı derin nefes almamaya özen gösterin.
- Dikkati bedenden etrafa kaydırmak. Etraftaki 5 sesi, nesneyi, kokuyu adlandırın.
- Sigara, alkol, kahve kullanımına dikkat etmek. Bu maddeler atağın şiddetlenmesine sebep olabilir.
- Düşüncelerin doğru olmadığını, her şeyin yakında geçeceğini kendine söylemek.
Düşüncelerin çarpıklığını farketmek ve yerine yeni düşünceleri oluşturmak, atak anında iyi düşüncelere odaklanmak bazen kolay olmayabilir. Bu durumda İsmer Aile Danışma Merkezi olarak bir uzman tarafından yardım almanızı tavsiye ederiz.