Neden erteleme isteği duyarız?
Ertelemek; yarına bırakmak, yarım bırakmak.. Bazı sebeplerle planlanan zamanda görevin, işin yerine getirilmesi gerektiği halde sürekli olarak ertelenmesi veya geciktirilmesidir.
Günlük hayatta çok karşılaşılan bir durumdur. Hemen herkes bir şeyleri erteleme davranışı gösterebilmektedir. Bir işe başlayamayabilir, devam edemeyebilir veya tamamlayamayabilir. Ancak erteleme davranışı sürekli olur duruma geldiğinde kişinin yaşam kalitesini ve işlevselliğini bozabilir.
Ertelemenin davranış kısmı görünen kısmıdır. Aslında düşünce kısmı ve duygusal kısımları da olan derin bir konudur. Kişi işi yapmadan önce işin ne kadar enerji gerektirici ve zor olduğunu, yapamayacağını, yetiştiremeyeceğini düşünerek ilerlemesini zorlaştırır. Adeta yapacağı şeylerin altında ezilmektedir. Bu düşünceler duygusal dünyasında kaygılanmasına sebep olur. Davranış olarak da ‘enerjim yok’ diyerek eyleme geçmemek, devam etmemek ya da yarım bırakarak göstermektedir. 3 çeşit ertelemeden bahsedebiliriz; akademik erteleme, günlük sorumlulukları erteleme, karar vermeyi erteleme .
Ertelemenin herkes için farklı sebepleri olabilir ve bireyler ertelemeye eğilimli olabilir.
-Görevin gerçekten sıkıcı ve zor olması, hoşlanmamak
-Kişisel sorunlar (mükemmeliyetçilik, düşük özgüven, zaman yönetiminde güçlük, dikkat eksikliği, motivasyon eksikliği, anksiyete vb.)
-Yeterli zamanın olmaması veya kaynak eksikliği
-Belirsizlikler
Erteleme davranışında kişi geçerli bir sebep olmaksızın başlamama, yarım bırakma, bitirmeme kararı alır ve sonrasında olumsuz sonuçlar doğuracak olmasına rağmen daha az önem arz eden başka şeylerle ilgilenir.
Erteleme davranışı süreklilik kazandığı takdirde hayatı işlevsizleştirmeye doğru gider. Yani kişi sonucunun olumsuz olduğunu bildiği halde, niyetlendiği davranışı yapmayı erteleyip durur. O noktada destek almak gerekir.
Hayatınızı işlevsizleştirdiğini ve destek almak gerektiğinizi anlamanız için şunlara göz atabilirsiniz;
- İşlerinizi erteledikçe görevler yığılıyor,sonrasında daha fazla çaba harcamak zorunda kalıyor musunuz?
- Sıklıkla ertelediğiniz konuda performans ( akademik, iş, sosyal, finansal durumlar, sağlık, kişisel gelişim vb.) düşüklüğü yaşıyor musunuz?
- Ertelemeler sonucunda kendinizi yetersiz ve başarısız hissediyor musunuz?
- Ertelemeler sebebiyle kaygı,yorgunluk, yoğun stres yaşıyor musunuz?
- Ertelemelerin sosyal hayatında olumsuzluklara sebep oldu mu?
Zaman içinde kronik erteleme davranışına sahip olanlar, sadece verimlerindeki düşüklük nedeniyle değil aynı zamanda kronik stres, düşük yaşam doyumu, depresyon ve kaygı belirtilerini de içine alan akıl ve ruh sağlığı sorunlarının yan sıra hipertansiyon ve kalp damar hastalıkları gibi beden sağlığı belirtileri de gösterirler. Pek çok insan bu durumdan kurtulmak ister.
Üstesinden gelmek istiyorsanız , davranışınızın arkasındaki nedenler konusunda farkındalık kazanmak için adım atmalısınız.
Erteleme Davranışına Karşı Neler Yapılmalıdır?
- İlk olarak neden erteleme davranışına yöneldiğinize bakabilirsiniz; farkındalık geliştirin.
Hangi konularda daha çok tekrarlanıyor?
Ertelemeye daha çok eğilimli olduğunuz konudaki düşünce kalıplarınız neler?
Erteleme davranışınız size bir konfor alanı sağlıyor mu?
Alabileceğinizden daha fazla mı sorumluluk alıyorsunuz?
- Eğer büyük bir hedefiniz varsa onu küçük ve ulaşılabilir hale getirin.
-Her alt hedef için gerçekçi sınırlar belirleyin.
-Ertelediğiniz sorumlulukla ilgili bilgi ve beceri edinin.
-Motivasyonunuz harekete geçince gelecek. Ufak bir adım ile harekete geçin.
- .Zaman yönetiminizi gözden geçirin!
Sürecin daha kolay ilerlemesi için zaman planlanmalı. Bir gün boyunca yaptıklarını, yapabileceklerini görmek seni motive edecektir.
Önem ve öncelik sırasına göre sıralamanı yapabilirsin.
- Erteleme konusunda güdülenme önemli bir kavramdır. Güdülenme düzeyi düşük insanlarda erteleme davranışı sık sık görülmektedir. Güdülenme düzeyi yüksek olan bireyler genel olarak görevlerini yerine getirirken daha istekli olur ve bu istek onlara başarı olarak geri dönmektedir. Güdülenme düzeyi düşük insanlarsa erteleme davranışı sık sık görülmektedir.
- Düşüncelerini gözden geçir. Çünkü sürecin sonunda başarısızlık durumuyla karşılaşma durumunu, o iş konusunda yetersiz olduğunu düşünüyor ve sürece girmekten kaçınıyor, sürekli erteliyor olabilirsin.
Öz yeterliliği yüksek olan bireyler işe daha sıkı bir şekilde sarılarak erteleme davranışına yer vermemektedir. Hemen işe koyulmaktadırlar
- Hayata bakış açını gözden geçir!
. İyimser bakış açısına sahip olan insanlar bir işe başlarken ya da işi bitirirken daha dirençli ve güçlüyken ; kötümser bakış açısına sahip bireyler problem çözme sürecinde daha isteksiz, işe başlama konusunda daha erteleyicidir.
- Kendini tanımaya çalışmalısın !
Mükemmelliyetçilik ve başarısızlık inancı ertelemede önemli iki kavramdır.
Başarısız olma ve mükemmel olma ihtiyacı gibi özellikler üzerinde düşünebilirsin.
Ertelemeye daha az başvurduğunuz hayat yolculuğunuzda İsmer Aile Danışmanlığı merkezi olarak her zaman yanınızdayız.