Duygularınla başa çıkamayınca yeme isteği duyar mısın?
Doysan bile yemeğe devam eder misin?
Peki sonra yemeği abarttığında suçlu hisseder misin?
O halde yazımıza bir göz atmaya ne dersin?
Yemek yediğinde kendini iyi hissedenlerin sayısı çoktur. Genelde herkes lezzetli yemekler yemeyi sever ve bu keyif verir. Ancak bazen kişiler aç olmaktan ziyade duygusal boşluğu doldurmak amacıyla yoğun gıda tüketimine yönelmektedir. Buna duygusal yeme denir. Duygusal yeme kişinin duygularını ifade etmede ve algılamada yaşadığı problemler sonucunda oluşan olumsuz duygularla baş etmek için, normalden daha fazla yemek yeme davranışı göstermesidir. Özellikle hayal kırıklığı, öfke, günlük sıkıntılar,üzüntü, cesaretin kırılması, depresyon, yalnızlık, anksiyete, stres gibi pek çok olumsuz etkenle baş edilemediğinde duygusal yeme davranışına yönelim artabilmektedir. Duygularla başa çıkılamadığı için yemek yiyerek olumsuz duygulardan kaçınma amaçlanır. Yemek yeme birincil olumsuz duygularla başa çıkma mekanizması haline geldiğinde sağlıksız bir döngü içinde takılı kalınır. Duygusal açlık gıdalarla giderilemez. Yemek geçici olarak iyi hissettirebilir, birey duygulardan uzaklaştığına inanır ancak yemeyi tetikleyen hisler hala oradadır. Hatta yemeden öncekine göre daha kötü hissedersiniz çünkü çok sayıda gereksiz kalori almışsınızdır
Duygusal yeme bireyin özellikle olumsuz duygularını düzenlemek amacıyla aç olmadığı halde gıda tüketimine yönelmesi halidir. Temel problem gıdalar üzerinde güç olmaması gibi görünse de, duygusal yeme aslında duygular üzerinde güç olmamasından kaynaklanır. Duygusal yemenin altında baş etme mekanizmalarının yetersiz kalması, öğrenilmiş davranışlar ve gıda yoksunluğu gibi çeşitli ve çok yönlü nedenler yer alabilir. Tedavi edilmediği takdirde ciddi bir yeme bozukluğuna dönüşme riski vardır.
DUYGUSAL YEMENİN ÖNEMLİ BELİRTİLERİ:
- Aç değilken yemek,
- Kendine hakim olamama,
- Gizli olarak yemek,
- Kısa zamanda çok yemek,
- Yedikten sonra anlık sakinleşmek, sonrasında daha kötü hissetmek
- Kızgın, kötümser iken çok yeme.
Duygusal yemeye iten faktörler neler?
- Günlük yaşam olayları iş,okul, ev vb. sorumluluklar
- Aniden gelişen beklenmedik olaylar; işsiz kalınan dönemler, ölüm, ayrılık vb.
- Yoğun Duygu ve Düşünceler, bastırmak
- Can Sıkıntısının oluşturduğu boşluk
- Katı diyetler, kısıtlamalar
Duygusal Açlığın Sonuçları Neler Olabilir?
Geçici olarak verdiği rahatlama hissi nedeniyle birey kaçmaya çalıştığı duygulardan uzaklaştığını hissedebilir. Ancak açlığın hissedilmediği zamanlarda yemek, midenin genişlemesine ve günlük öğünlerde tüketilen kalorilerin artmasına yol açar. Bu da ciddi bir kilo problemini ve bireyin öz saygısını kaybetme riskini doğurur.
“Stresli, mutsuz, gergin anlarınızda rahatlamak için aşırı yeme–Aşırı yeme davranışı sonrasında pişmanlık ve mutsuzluk yaratacak duygular–tekrardan yemeye yönelme” bu bir döngüdür. Bu döngü herkesten önce size zarar verir. Yedikten sonra daha da kötü hissedilir. Esas duygusal problem devam ettiği gibi, bir de fazla yemenin suçluluğuna sahip olunur.
Duygusal açlık hayatınıza psikolojik olduğu kadar fizyolojikte zarar verir.
- kilo problemleri,
- kalp damar hastalıkları,
- şeker,
- kolesterol görülebilir.
Fiziksel Açlık ve Duygusal Açlığı Birbirinden Ayırın!
Bu ikili arasında belirgin farklar vardır.
Duygusal acıkma;
- Psikolojik boşluğu doldurmak için gerçekleştirilen yemek eylemi,
- Bir anda ortaya çıkar ve hemen açlık hissinin doyurulması ihtiyacı oluşur. Hızlı tüketilebilecek haz verici yiyeceklere yönelirler; paketli ya da fast food tarzı kalorili, şekerli yiyecekler tercih edilir. Mide dolu olduğu halde duygusal açlık doyurulmak için yemeye devam edilir.
- Sonrasında pişmanlık getirir.
Fiziksel acıkma;
- Fiziksel açlık yavaş yavaş kendini belli eder. Midenin guruldamasına sebebiyet veren gerçek bir ihtiyaçtır. Fiziksel açlık bekleyebilir. Açlık hissi bitince doyulur ve durulur. Sonrasında açlık hissi bırakmaz ve yemekten ötürü memnuniyet duyar.
Duygusal Yeme İle Başetmenin Yolları
Yemekle olan ilişkinizin düzenlenmesi gerekir.
Sağlıklı baş etme becerisini kazanma yolunda ilk adım yeme isteği belirdiğinde, duyguların ve yaşadıkların isimlendirilmesi, durumu tanımlama ve farkındalık kazanma açısından önemlidir.
Farkına var; Sağlıksız yeme alışkanlığını ortaya çıkaran durumların farkına varmak için sizi tetikleyen şeylere odaklanın.
- Nasıl hissettiğinde, hangi durumlarda duygusal yeme ihtiyacın ortaya çıkıyor veya artıyor?
- Bu yiyeceği yedikten sonra nasıl hissedeceksin?
Kendini izle; Duygu, sonrasında tüketilen yiyecek ve miktarı, yemenin ardından hissedilen duyguları içeren bir kayıt formu hazırlayın ve günlük kayıtlarınızı tutun. Hangi duyguların sizde aşırı yeme hissi uyandırdığını görün.
Harekete geçin; Başa çıkılması zor duygular için alternatif yeni davranışlar üretin. Egzersiz yapmak, müzik dinlemek veya bir duş almak gibi.
- Duygusal yeme sonucunda bir kilo probleminiz varsa bir diyetisyene danışın ve sağlıklı yemek rutini oluşturun.
- Kendinizi üzgün ve stresli hissettiğinizde yönelebileceğiniz abur cuburları evde bulundurmamaya çalışın.
- Sağlıklı yiyeceklerle atıştırmalıklar yapabilirsiniz. Duygunuzu bastırma isteği duyduğunuzda yeşil çay, havuç, meyve gibi sağlıklı besinlere yönelin.
- Düzenli aralıklarla beslenin.
- Eğer bir atak yaşanıp duygusal yeme gerçekleşirse sağlıklı baş etme stratejilerine geri dönün, devam edin.
- Stresle daha iyi başa çıkabilmek ve ruh halini daha iyi kontrol edebilmek için yeterli uykuyla dinlenmiş bir beden çok önemlidir.
Sağlıklı baş etme yollarına, beslenme düzeninize geçişinizde ailenizden, yakın arkadaşlarınızdan destek isteyin. Eğer ki bu süreci yönetmekte zorlanırsanız da İsmer Aile Danışma Merkezi olarak ihtiyaç duyduğunuz asıl konunun ne olduğuna dair farkındalık yolculuğunda yanınızda olmaktan mutluluk duyarız.