Duygular insanlığın bütünlüğünü sağlayan en önemli unsurlardandır. Kişiler doğduklarından itibaren duygularıyladırlar. Dolayısıyla kendini tanımak için duygularını da tanımaya ihtiyacı vardır insanın. Duyguların hayatında büyük bir yeri olduğunu; duyguya neden olan olayı, ortaya çıkaran düşünce kalıplarını, nasıl yaşaması gerektiğini hepsini tanımalı, farkına varmalıdır ki daha anlamlı bir hayat yaşayabilsin. Duygularını tanıyan kimse başkalarının da duygularını tanır, o duruma en uygun tepkiyi verebilir.
Plutchik’in duygu çarkına göre 8 temel duygumuz vardır.
Üzüntü
Şaşkınlık
Öfke
Korku
Tiksinme
Sevinç
Güven
Beklenti
Kendini tanıyan kimse bu gerçek duygu ve düşüncelerinin de farkında olan kişidir. Duyguları tanımak, ifade edebilmek ve düzenleyebilmek; hayatta kalmak, sosyal etkileşimleri sürdürebilmek ve iyi oluş hali için oldukça önemlidir. Ancak bireyin yaşamında bu denli öneme ve işleve sahip olan duyguları fark edip ifade edebilmek, söze dökebilmek insanlık tarihi boyunca önemli bir problem olarak olagelmiştir.
Kişi eğer kendini tanırsa duygularını da tanır. Peki duyguları farkedebilmek tanımak neden önemlidir, bu duyguların işlevi nedir?
Duyguların İşlevleri
Duygular doğuştan beri bizimledirler ve çevreden alınan sinyalleri duygularla fark ederiz ve hayatta kalmamız, uyumlanmamız için bizi gerekli adımı atmayı sağlar. Duygular stres faktörleriyle başa çıkmak, iletişim niyetlerinin belirlenmesi, gelecekte alacağımız aksiyonlar ve toplumsal işlevi sürdürmek açısından önemli yer tutar.
- Doğuştan gelen duygular olaylar karşısında tepkiler için sistemi harekete geçirir. Duygularda insanın herhangi duruma ayak uydurması için değerlendirme sürecinde bakması gereken yönlerdendir. Duygular uyumu sağlamaya yönelik kaynaklardır.
- Birey yaşantısında kararlar verirken inanılanın aksine yalnızca mantığını kullanarak değil aynı
zamanda duygularını da işin içine katarak daha etkili kararlar verebilirler.
3. Duygular bir hedef için davranış ortaya koymada gerekli, önemli motivasyon kaynağıdır.
4. Duygular ve davranış arasında bağlantı vardır.Hedef yolunda ne olması veya olmaması yönünde karar vermede yönlendiricidir. Davranış eğiliminiz konusunda belirleyicidir. Duygular kişinin hazıroluşluluğuna ve ihtiyacına göre belli bir biçimde davranışa yönlendirir. Davranışı açıklamada bilgi kaynağıdır. Örneğin, öfke bireyin bir tehdit altında kendisini koruması için sistemin hazıroluşluğunu değerlendirmede kullanılmakta ya da sevgi, bağlanma ile ilgili sistem için bilgiyi ve hazır oluşluğu değerlendirmede kullanılmaktadır.
5. Duygular güdüleyicidir. Bireyin ihtiyaçlarını karşılamada bireye gerekli itici gücü sağlamaktadır .
6.Duygular kendimizi ifade edici motor oluşumları (tepkiler, fizyolojik tepkiler, jest ve mimikler..) içerir ve anlamlandırır. Bu motor oluşumlar duygulara iletişimde, yaşamda işlevsellik özelliğini verir.
7. Duygular birincil iletişim sistemleridir. Duygular, organizmanın hem kendi hareket tarzını belirleyecek, hem de diğerlerini uyaracak ve duygusal tepkilerini okuyabilecek sistemlerle bütünlük içerisindedir.
8. Duygular, kendini ifade etmenin bir şeklidir. Çok kısa bir zaman içerisinde bazen anlık olarak hiç vakit harcamaya gerek kalmadan organizmaya bilgi sağlamaktadır.
9.Doğduktan itibaren duygularıyla olan insan, bebekliğinden başlayarak olaylar için hafızaya belirli duygusal kodlamalar yapmaya başlar. Olay için Duygusal kodun harekete geçmesi duygusal deneyimleri üretir. Olay ya da çevredeki uyarıcı ya da içsel bir süreç kodlamayla veya kodlama içindeki konuyla eşleştiğinde şema aktif hale gelir. Hissedilen duygu şema içindeki sözel, ifade edici motor davranışları otomatik bilgi akışına geçirir. Yani bu kodlamalar gelecekteki tepkilerini, deneyimlerini belirler.
10.Duygular ve düşünceler birbirinin tamamlayan süreçler olarak fonksiyon görmektedirler. Duygular üzerine konuşarak hangi uyumlu ve uyumsuz düşünce biçimlerinin hislerimizi etkilediğini, bu doğrultuda hangi tepkileri verdiğimizi ve başa çıkma yöntemlerimizi daha kolay anlarız.
Duygularınızın farkında olmadığınızı düşünüyorsanız biz İsmer Aile Danışma Merkezi size destek olmak için bekliyoruz. Uzman eşliğinde duygularla çalışabilir, duygularınızı tanıyıp adlandırabilirsiniz.