Değişim ancak içeriden açılabilen bir kapıdır.
Terry Neil
Değişim, belli bir zaman içerisinde yeni bir hal almaktır. Eski ile yeni arasında oluşan farktır. Bu farklılaşma süreci, bireyin eskiyi bırakıp yeniye doğru yol alması için gereklidir. Sadece birey de değil, her türlü nesne veya topluluk- insan topluluğu değişimin öznesi olabilir.
Değişim olumlu ve olumsuz da olabilir. Değişim hep pozitif yaşantılarla gerçekleşmez. Her değişim gelişim demek değildir fakat gelişim için değişim ilk koşuldur.
Her insan değişim, büyüme ve gelişme potansiyeline doğuştan sahiptir. Değişimde önemli olan en büyük faktör bireyin kendi isteğidir. Bu istek eyleme dönüştüğünde ise etkileri görülür.
Peki herkes değişmeli midir?
- Birey kendini tanımak ve geliştirmek istiyorsa,
- Birey kendine koyduğu bir hedefi gerçekleştirmek istiyorsa,
- Birey var olan düzenden, işleyişten memnun değilse,
- Yeni çözüm yöntemlerine ihtiyaç duyuyorsa,
- Birey rutinlerinin dışına çıkmak istiyorsa,
- Birey yeni deneyimler yaşamak istiyorsa,
- Yeni bir düşünce yapısına, davranış kalıbına veya farklı bir bakış açısına sahip olmak istiyorsa
değişimden söz etmek gerekir. Birey değişmeyi kabul etmelidir. Değişimde neyi elde etmek istiyor olduğunuzu bilmek de çok önemlidir. Çünkü aslında değişim kendinizi gerçekleştirme yolculuğunuzdur.
Değişim süreci için bazı aşamalardan bahsedebiliriz.
- Problemin varlığı kabul edilir.
- Değişimin gerekliliğinin farkına varılır.
- Değişim için karar verilir.
- Değişim için gerekli adımlar atılır.
- Değişimin süreklilik kazanması sağlanır.
İnsanlar davranışları veya durumları problem olarak görmeyip problemi inkar edebilmektedir. Değişim için davranışın, durumun problem olarak görülmesi gerekir. Dolayısıyla birey değişmeyi kabul edebilmek için değiştirilecek sorundan haberdar olmalıdır. Yani 1) Problemin varlığı kabul edilir. Problemi bulabilmek ise derin bir iç gözlem, davranışları gözden geçirme ve davranışın sonuçları, zararları hakkında bilgi edinmeyi gerektirir.
Kişi problemden kurtulmak istiyorsa problem durumun değişmesi gerektiğini bilmelidir. 2) Değişimin gerekliliğinin farkına varılır. Bir şeyleri bırakmak, değiştirmek zordur.
Değişim isterse küçük, uygulaması kolay, bilinen ve mantıklı bir durum olsun yine de her türlü değişim belirsizlik yaratır. Belirsizlik de kaygı… Peki kişi değişmek istemekte midir? 3) Karar verilir. Değişimin artı ve eksi yönlerini bilmek kararınızı kolaylaştırmakta fayda sağlayabilir.
Kararı verilen istek davranışlara dönüştürülmelidir. Eyleme geçebilmek için küçükten büyüğe doğru adımlar atmak motivasyonu olumlu etkilemektedir. Değişimi test etmek için 4) Gerekli adımlar atılır. Gerekli adımlar için ilk olarak değişimin önündeki engelleri belirlemek yol gösterici olabilir.
Değişim için attığınız adımlar hayatınızın bir parçası haline gelene kadar yavaş ve gerçekçi olmalısınız. Değişimin kalıcılığı için büyük bir çaba, zaman ve kendini adama gerekir ve bunlar size değişimin sancılarını da hissettirebilir.
5) Değişimin süreklilik kazanması sağlanır.
Değişim sürecinde zaman zaman duraksamalar, gerilemelerde söz konusudur. Bu bir terslik değildir. Dolayısıyla motivasyonu, inancı besleyecek kaynakları gözden geçirme unutulmamalıdır. Duraksamalar ve küçük değişimler ilerlemelerin sözel veya davranışsal pekiştirilmesi önemlidir.
Değişim süreci zordur, zorludur. Değişim aşamalardan oluşur ve bu aşamalarda ilerlemek, gerilemek, bazen takılı kalmak ama yine de denemeye devam etmek sürece dahildir. Bunca zorlukla değişmek imkansız demeyin. Araştırmalara göre terapi alan danışanların sıkıntısı ne kadar fazlaysa o kadar fazla değişme olasılıklarının olduğu görülmüştür. İsmer Aile Danışma merkezi olarak sıkıntılarınızla gireceğiniz değişim yolunda yanınızdayız.