“Uygunsuz davranışlar arasında sayılan ağlama gerçekten olmaması gereken bir şey midir?
Yoksa ağlamanın bir anlamı ve amacı olabilir mi?”
Ağlama diyorum ağlamaya devam ediyor!
Ortada hiçbir sebep yokken ağlamasına katlanamıyorum!
Neden ağladığını bir türlü anlamıyorum, sanki bilerek yapıyor!
Bebeklerde ağlamanın iki nedeni vardır;
- İhtiyaç iletme
- Gerilim boşaltma
Bir bebek konuşamadığı için tek iletişim yolu olan ağlamayı kullanır. İhtiyaçlarını iletmesinin en kolay yolu budur. Fakat bebekler ihtiyaçları için ağlamanın dışında bazen tüm ihtiyaçları karşılanmış dahi olsa ağlamaya devam eder. Anne-babayı çok endişelendiren sanki hiç bitmeyecekmiş gibi görünen bu ağlama nöbetleri aslında sağlıklı ve yararlıdır. Çünkü bu ağlamalarda bebek erken dönemlerde biriktirdiği acı verici duyguları boşaltır. Bu duygular travmatik doğum deneyimleri, kaçınılmaz hayal kırıklıkları ya da sınırlı bilgileri yüzünden (bilmiyorlar) yaşadıkları kafa karışıklıklarından kaynaklanmaktadır.
Bebeklerde ihtiyaç belirtmek için kullanılan ağlamanın yerini daha sonralarda konuşma alır. Konuşma sayesinde acıkan çocuk “mama”, üşüyen çocuk “soğuk” demeyi öğrenir. Ve artık çocuk kendini ifade edebildiği alanlarda ağlamayı bırakır. Fakat gerilim boşaltma dediğimiz ikinci neden için ağlamanın yerini alacak bir şey ortaya çıkmaz. Çocuklar günlük bunalımlarının ve hayal kırıklıklarının üstesinden gelmek için ağlamaya devam ederler. Annesi istediği pastayı yapmadığı için üzülen çocuk “ İstediğim gibi yapmadığın için üzüldüm” diyebilir fakat bu duygunun üstesinden gelmesine yardımcı olmayabilir. Çocukların yaşadıkları rahatsız edici yaşantıların etkilerinden sıyrılıp iyileşebilmeleri için ağlayıp, öfkelenerek acı verici duygularını ifade etmeye ihtiyaçları vardır.
Ağlamak acı çekmek demek değildir. Anne-baba olarak olaya ağlamak=acı çekmekten kurtulma olarak bakmak gerekir. Böylece çocuklara tanınan ağlama özgürlüğü ile çocukların kendilerini daha iyi hissetmesi sağlanır.
Evet, ağlama doğal bir iyileştiricidir;
- Vücuttaki toksinleri atar
- Gerginliği azaltır
En başta da belirtildiği gibi vurma,ısırma, yalan söyleme gibi uygunsuz davranışlar arasında geçen öfke ve ağlama nöbetlerine yukarıda bahsedilen açıdan bakıldığı zaman yanlış bir tutum içinde değerlendirildiğine ulaşılır. Aslında uygunsuz davranışlara giden yolda bir önlem, doğal bir tamir setidir ağlama.
Çocukların ağlaması niçin gereklidir?
Yetişkinlerde olduğu gibi çocukların hayatlarında da stres kaynakları vardır. Bu stres kaynakları ağlama ihtiyacı doğurur. Her zaman neyden kaynaklandığını çocuklar ifade edemezler. Bu belirsizlik de ebeveynler için zorlayıcı bir durum haline gelir. Oysa ki ilk olarak yapılması gereken sebebi ifade edilse de edilmese de çocuğun ağlamasının kabul edilmesidir. Çünkü ağlamak yararlıdır.
Çocukların stres kaynakları;
Başkalarının davranışlarından kaynaklanan acılar: Kendilerinden daha büyük bireylerin çocuklara kötü bir biçimde davranmalarından kaynaklanır.
- Fiziksel, sözel ve cinsel kötü hareketler;
Azar, alay, dayak,ceza, aşağılama, suçlama, yargılama, damgalama, acı verici sözler vb.
İhmalden kaynaklanan acılar: Çocuğa bakım verenin uygun bir biçimde davranmaması nedeniyle ihtiyaçlarının karşılanmamasından kaynaklanır. Çocukların bu dönemlerde yeterli beslenmeye, sevgiye, kucaklamaya, iç dünyalarının merak edilmesine, dinlenilmesine, oyun oynamaya, kendisine önem veren şefkatli yetişkinlere ihtiyacı vardır.
Durumdan kaynaklanan acılar: Hayat şartlarından kaynaklanır.
- Hastalıklar, yaralanmalar, bakım verenin ölümü veya yokluğu, kavgalar, boşanmalar, şiddete tanıklık, doğal afetler, doktora-hastaneye gitmek, yeni bir düzene alışmaya çalışmak, kardeş doğumu vb.
Çocukların dünyayı anlamlandırışları bilgi seviyeleri sebebiyle çok kısıtlıdır ve yanlış düşünceler üretirler. Sebep-sonuç ilişkisine dair kısıtlı kavrayışları ve güçsüzlükleri sebebiyle bu gibi durumlar karşısında suçluluk duyguları geliştirebilirler.
Bebeklikten gelen acılar: Çocukların bebeklik döneminde deneyimlediği acı olayları, karşılanmamış ihtiyaçları sonucu biriktirdiği duygu ve gerginliklerden kaynaklanır.
- Doğum süreci korkutucu olmuşsa bunu ağlayarak boşaltmaya çalışan bebeğin susturulmaya çalışılması ya da görmezden gelinmesi ileriki yıllarda ağlayarak bunu telafi etmesine yol açar.
Çocuğum ağladığında ne yapmalıyım?
Ağlamak da gülmek kadar doğal bir durumdur. Çocukların ağlamasına dayanmak çok güç bir durum olabiliyor, ama burda asıl önemli olan ağlamanın altında yatan neden.
Çocuğun sevinci kadar ağlamasını, öfkesini de kabul edebiliyor olmalıyız. Asıl baskı ve ihmal yaratacak olan durum; duygusal bir sorunla baş etmek için ağlayan çocuğa “tamam,ağlama artık!” diyerek duygularını görmezden gelmek olacaktır.
Ağlamanın öneminin farkına varılıp bilinçli bir çaba gösterilmelidir.
- Acısını kabul edin; Şu anda gerçekten üzgünsün görebiliyorum! veya bir şey söylemeden ağlamasına devam etmesini onaylayacak bakışlar atıp işinize devam edebilirsiniz. Burda asıl önemli olan onu izleyerek, dinleyerek ilgi göstermek ve mimiklerinizle sevginizi iletmektir. Onlar ağlarken kabul edildiklerini ve hala sevildiklerini bilmek isterler.
- Gerilim boşaltmak için ağlayan bebeği kucakta tutmak önemlidir.
- Ağlamanın nedeni hayal kırıklığından kaynaklanıyorsa ve bu durum açıklama getirseniz de kavrayamayacağı bir konuysa ağlamasına-duygusunu boşaltmasına izin verin, sarılın veya yanında durun ve ağlamanın bitmesini bekleyin.
- Ağlamanın nedeni gerçekten sizin yaptığınız bir durumdan kaynaklanıyorsa, siz sebebiyet verdiyseniz hatanızı fark ettiğinizi belirtip, özür dilemelisiniz. Duygularına hak verdiğinizi belirtmelisiniz.
- Eğer stresin nedenini bilmiyorsak, yanlış sözcüklerle ifade etmektense, hiç riske girmemek daha iyidir. Yanlış bir yorum yapmaktansa “Üzgünsün ve ağlamaya ihtiyacın var” demek daha doğru olur. Bazen sadece yanında olmanız, sessizce onu kucaklamanız, içsel deneyimine sevgiyle tanıklık etmeniz de yeterlidir.
Yukarıda bahsedilenlerden sonra hala bu süreci yönetmekte zorlanıyor ve desteğe ihtiyaç duyuyorsanız içinde bulunduğunuz durum ciddi duygusal ya da fiziksel sorunların göstergesi olabilir. Bu durumda İsmer Aile Danışma Merkezi olarak bir uzmandan destek almanızı öneririz.